شپش سر یک عفونت انگلی موهای سر است که به وسیله یک حشره شش پای بدون بال به وجود می‌آید و به وسیله تخم‌های آن که رشک یا Nit نامیده می‌شوند، تشخیص مورد تایید قرار می‌گیرد.

کودکان و بخصوص دختران جوان، بیشتر گرفتار می‌شوند. انتقال از طریق تماس نزدیک سر با سر و وسایل شخصی (مانند شانه، برس، سشوار، روسری و ملحفه) و بخصوص وسایل تزئینی موها که دختران با یکدیگر عوض می‌کنند، ایجاد می‌گردد.

سشوار می‌تواند باعث انتقال شپش به هوا و انتشار آن شود.

شپش یک انگل اجباری انسان است به طوریکه در خارج از بدن، شپش سر ندرتا تا بیشتر از 36 ساعت دوام می‌آورد. هرچند نیت‌ها در گرما و رطوبت کافی می‌توانند برای مدت ده روز دور از میزبان زنده مانده و انگل زنده از آن خارج شود.

تخم شپش چون نیاز به گرما دارد، تقریبا در فاصله 0.6 میلیمیتری پوست سر روی موها قرار می‌گیرد. به خصوص در نواحی نزدیک گردن، نیت‌ها محکم به موها چسبیده‌اند و آن‌ها را به آسانی نمی‌توان از مو جدا کرد.

اقدامات و موازین پیشگیری و درمان پدیکولوز

• تمام البسه و وسایل شخصی آلوده که فرد با آنها تماس داشته، جمع‌آوری و داخل نایلون پلاستیکی مشکی ریخته و به مدت 24 ساعت ببندید.
• لباس‌ها و وسایل بیمار را از نایلون بیرون آورده و با آب گرم 60 درجه شستشو داده شود و سپس در دمال بالا خشک و اتوکشی انجام شود.
• کوتاه کردن موهای سر در درمان شپش موثر و کمک کننده است.
• شستشوی سر با شامپوی پرمترین و ماساژ آن به مدت 10 دقیقه انجام شود.
• لازم به ذکر است که شستن موی سر با شامپوی پرمترین باید 7 تا 10 روز بعد مجددا استفاده شود.
• برای از بین بردن تخم شپش، باید با شانه آغشته به سرکه، موها را به مدت 30 دقیقه شانه بزنید.
• به علت وجود افراد ناقل بدون علامت، برای پیشگیری از ابتلای مجدد، بهتر است همه افراد خانواده و نزدیکان تحت درمان قرار بگیرند.
• مهمترین اقدام عاری نمودن وسایل بیمار از تخم و خود شپش می‌باشد، چون اگر بعد از درمان با همان وسایل در تماس باشد، مجددا فرد آلوده به شپش و تخم آن می‌گردد.
• پیشگیری معمولا با ارتقا بهداشت کل جامعه صورت می‌گیرد. درمان زود هنگام موارد با آگاهی دادن به والدین، معلمان و افراد دیگر جامعه می‌تواند با کنترل هرچه سریعتر موارد ابتلا، به کاهش ابتلای سایرین کمک کننده باشد.

تهیه و تنظیم: دکتر سیده حمیده مولایی

متخصص پوست و م