در اسفندماه سال 1398 یک بیماری ویروسی ناشناخته از خانواده کرونا در ووهان چین شناسایی شد که بعدا به نام کووید 19 نام‌گذاری شد و به سرعت در بسیاری از کشورهای جهان شیوع پیدا کرد و به حالت پاندمیک درآمد.

کرونا ویروس تمایل به درگیری مخاط‌ها بویژه مخاط دستگاه تنفسی، دستگاه گوارش، تیرویید، قلب، کلیه، طحال و مغز استخوان دارد.

راه‌های انتقال ویروس از طریق ترشحات تنفسی افراد آلوده به سایرین می‌باشد.

راه ورودی میروس به بدن از راه مخاط‌ها از جمله مخاط بینی و حلق، مخاط چشم و به میزان کمتر از راه مجرای گوش می‌باشد.

کرونا ویروس از راه پوست سالم نمی‌تواند وارد بدن افراد شود ولی انتقال بیماری از طریق پوست آسیب دیده در اثر خراش، درماتیت و زخمهای پوستی ممکن است اتفاق بیافتد.

پوست 15 تا 20 درصد وزن بدن را تشکیل می‌دهد. پوست اولین سد دفاعی بدن در برابر پاتوژنها و میکروبهای خارجی و عوامل محرک و آلرژی‌زا محسوب می‌شود. آب، چربی و پروتئین از اجزا اصلی ساختمانی پوست هستند و هر نوع تغییر در نسبت یا کیفیت آنها می‌تواند موجب ضایعات پوستی شود.

با وجود لزوم رعایت همه دستورالعمل‌های بهداشتی جهت پیشگیری از کرونا شستشوی زیاد با مواد ضدعفونی و مواد شوینده می‌تواند سبب تخریب لایه چربی (لایه لیپیدی) پوست شده و سوزش، خارش و تحریک پوستی و حتی درماتیت تماسی ایجاد می‌کند.

از هم گسیختگی سد دفاعی پوست دسترسی پاتوژنها را به لایه‌های زیرین تسهیل می‌کند.

تماس طولانی با تجهیزات حفاظت شخصی از قبیل ماسک، دستکش و عینک محافظ نیز می‌تواند از طریق ایجاد فریکشن-انسداد و ماسریشن و هایپرهیدراتاسیون پوست موجب تشدید ضایعات پوستی از قبیل آکنه-درماتیت سبوره و درماتیت تحریکی تماسی شوند.

مواردی از قبیل اسیدها- قلیاها – حلال‌ها و صابون‌های قوی می‌توانند موجب از دست رفتن آب و در بسیاری موارد چربی و پروتئین‌های پوست شده و موجب خشکی، قرمزی و ترک پوستی می‌شوند. وقتی پوست خشک و قرمز شد، حتی مواد بی‌ضرر مانند آب و محصولات بهداشتی ملایم هم می‌توانند موجب تحریک بیشتر پوست و بدتر شدن ضایعه و ایجاد اگزمای تماسی شوند.

در اگزمای تماسی پوست قرمز و متورم شده شده و تاول می‌زند. تاول‌ها ممکن است بترکند و از خود دلمه و پوسته به جای بگذارند و در مراحل بعدی پوست ممکن است تیره‌تر شده و حالت چرم مانند و چروکیده به خود بگیرد.

راهنمای پیشگیری از درماتیت پوستی

برای پیشگیری از بروز این موارد، پیشنهاد می‌شود علی رغم رعایت همه دستورالعمل‌های بهداشتی در مورد کرونا، به نکات زیر توجه نمایید:

• حتی‌الامکان از صابون‌های گلیسیرینه جهت شستشوی پوست دست و صورت استفاده شود تا آسیب کمتری به لایه محافظ لیپیدی (چربی) پوست وارد شود.
• در موقع شستشوی پوست از آب ولرم استفاده کنید زیرا آب داغ موجب از بین رفتن لایه لیپیدی محافظ در پوست می‌شود.
• در هر بار شستشوی دست‌ها انگشتر خود را از دست خارج نمایید؛ زیرا رطوبت و صابون می‌تواند در زیر انگشتر تجمع پیدا کند و موجب آزار و تحریک پوست گردد.
• حداکثر تا 3 دقیقه بعد از شستشوی پوست از کرمها و پمادهای مرطوب‌کننده استفاده شود تا از تبخیر آب پوست جلوگیری شده و نفوذ دارو به پوست افزایش یابد.
• توجه داشته باشید کرم یا پماد مرطوب کننده را به تنهایی روی پوست استفاده نمایید و آن را همراه با سایر کرم‌ها استفاده نکنید؛ زیرا مواد بکار رفته در بعضی کرم‌های بهداشتی و اسانس و افزودنی‌های موجود در آنها می‌تواند اگزمای دست را بدتر کند.
• امولینت، کرم‌های محافظ و مرطوب‌کننده باید قبل از استفاده از وسایل محافظت شخصی (دستکش و ماسک) نیز روی پوست استفاده شود.
• در نواحی مانند پل بینی که استفاده طولانی مدت ماسک محافظ می‌تواند موجب بروز درماتیت تماسی شود؛ می‌توان از کرم‌های ترمیم‌کننده حاوی زینک اکساید یا سیکالفیت استفاده نمود.
• درصورتیکه به پودر موجود در دستکش‌های لاتکس حساسیت دارید بهتر است از دستکش‌های وینیل یا نیتریل استفاده نمایید.
• مواد ضدعفونی حاوی الکل 70 درصد می‌تواند ویروس کرونا را از روی سطح پاک کند و نیاز به استفاده از غلظت‌های بالاتر الکل برای ضدعفونی سطوحی نیست.
• برای رفع خشکی و ترک پوست بهتر است از پماد به جای کرم روی دست‌ها استفاده نمود. برای این منظور ترکیبات حاوی گلسیرین، وازلین و اوسرین مناسب هستند.

با آرزوی سلامتی برای شما

دکتر سیده حمیده مولایی